Šta je Bordetella pertussis ili veliki (magareći) kašalj ?

Šta je veliki kašalj?

U narodu poznat kao veliki ili magareći kašalj Pertussis je akutna visoko infektivna bolest čiji je izazivač bakterija Bordetella pertussis (B. pertussis). Veliki kašalj se prvi put pominje u literaturi između 1414. i 1540. godine a prvi opis epidemije datira iz 1578. godine. Izazivač velikog kašlja, Bordetella pertussis je prvi put izolovana 1906. godine. Nakon toga je napravljena vakcina protiv velikog kašlja koja je uključena u Prošireni program imunizacije Svetske zdravstvene organizacije (SZO) od 1974. godine.

Da li ima velikog kašlja u današnje vreme?

Uprkos rezultatima postignutih veštačkom imunizacijom, veliki kašalj je i danas vodeći uzrok smrti među zaraznim bolestima protiv kojih se sprovodi imunizacija. Prema procenama SZO godišnje u svetu od velikog kašlja oboli 20 do 40 miliona ljudi, kako u nerazvijenim tako u razvijenim delovima sveta. Postavlja se pitanje zašto se to dešava obzirom na srovođenje višedecenijske imunizacije. Porast broja obolelih se može tumačiti kao posledica dostupnije dijagnostike oboljenja, ograničenog trajanja indukovanog imuniteta stvorenog vakcinacijom ali i aktuelnim antigenskim promenama na B. pertussis.

Klinička slika i simptomi velikog kašlja (Pertussisa)

U tipičnoj kliničkoj slici velikog kašlja diferenciraju se tri stadijuma oboljenja:

1. Prvi stadijum (u trajanju od najmanje 5 do najviše 21 dan, nakon inkubacije) karakterišu simptomi slični prehladi (curenje iz nosa, kijanje, kašalj, moguća povišena telesna temperatura). Ovaj stadijum traje 1-2 sedmice
2. Drugi stadijum – simpotmi iz prvog stadijuma se pogoršavaju, naročito tokom noći. Ovaj stadijum traje 1-6 sedmica
3. Treći stadijum traje sedmicama i mesecima (gledano od javljanja prvih simptoma). Postepeno se povlače tegobe i organizam oporavlja

Laboratorijska dijagnostika velikog kašlja

Kod svih pacijenata sa sumnjom na oboljenje, u cilju definitivne potvrde dijagnoze, potrebno je sprovesti laboratorijsko ispitivanje. U tu svrhu se koriste:

1. direktni – PCR dijagnostika, uzorak je bris ili krv
2. indirektni laboratorijski testovi- serološki testovi iz krvi (detekcija prisustva spеcifičnоg imunskоg оdgоvоrа, tј. аntitеlа nа tоksin bаktеriје Bordetella pertussis, Bordetella pertussis toxin IgG, IgA)

Koja vrsta testa će biti korišćena u dijagnostičke svrhe zavisi od dužinе trајаnjа kаšljа:

Najefikasnija mera prevencije velikog kašlja je vakcinacija koja je u skladu sa Pravilnikom o programu obavezne i preporučene imunizacije stanovništva protiv određenih zaraznih bolesti, Pravilnikom o imunizaciji i načinu zaštite lekovima obavezna za sva lica određenog uzrasta.