Inhibin B kod muškaraca i žena

Inhibin B kao biomarker spermatogeneze kod muškaraca i ovarijalnih rezervi kod žena

Šta je Inhibin B?

Inhibin B je glikoprotein koji se stvara kod muškaraca u testisima (u Sertolijevim ćelijama) a kod žena u jajnicima (u granuloznim ćelijama). Sastoji se od dve podjedinice povezane sa disulfidnim mostom, alfa-podjedinice i beta-podjedinice. Njegova najznačajnija uloga je inhibicija FSH – deluje negativnom povratnom spregom na sekreciju hipofiznog folikulostimulirajućeg hormona (FSH).

Inhibin B kod muškaraca

Nakon rođenja nivo inhibina B brzo raste i dostiže svoju maksimalnu vrednosti u periodu od 4. do 12. meseca života da bi potom koncentracija opala i ostala niska sve do ulaska u pubertet. Ulaskom u period puberteta koncentracija Inhibina B se povećava sve do životne dobi 20-30 godina kada dostiže svoj drugi vrhunac. Nakon toga, koncentracija inhibina B postepeno opada sa starošću.

Zašto se radi određivanje nivoa Inhibina B kod muškaraca?

Kako je inhibin B direktan proizvod seminifenih tubula Sertolijevih ćelija u testisima može se reći da je proizvodnja inhibina B mera zdravih zametnih ćelija testisa te se Inhibin B smatra markerom spermatogeneze kod muškaraca (proces stvaranja spermatozoida u testisima). Inhibin B se često radi u kombinaciji sa drugim testovima, poput analize spermograma i određivanja nivoa drugih hormona kao što su testosteron ili folikulostimulirajući hormon (FSH). Ovi testovi zajedno mogu pružiti sveobuhvatnu sliku reproduktivnog zdravlja muškarca. Očekivane vrednosti Inhibina B obično ukazuju na dobru spermatogenezu, dok niske vrednosti mogu biti povezane sa nekim reproduktivnim problemima. Niže vrednosti inhibina B kod muškaraca se mogu sresti u sledećim slučajevima:

• zastoj spermatogeneze (zastoj u sazrevanju spermatozoida) ili hipospermatogenaza (smanjena proizvodnja sperme u testisima)
• kod muškaraca sa del Castillovim sindromom (sindrom Sertolijevih ćelija). U tim slučajevima srećemo izuzetno nizak nivo inhibina B.

Osim za procenu spermatogeneze kod muškaraca ova analiza se koristi u praksi za:

• uspostavljanja dijagnoze kriptorhizma (čest genitalni problem, poremećaj u razvoju osobe muškog pola gde ne dolazi do spuštanja jednog ili oba testisa u skrotum)
• uspostavljanjem dijagnoze preuranjenog puberteta
• za predviđanje ishoda ekstrakcije sperme testisa kod muškaraca sa neobstruktivnom azoospermijom
• za procenu eventualnih oštećenja spermatogeneze kod muškaraca nakon radioterapije ili hemioterapije

Važno je napomenuti da rezultate ovog testa treba interpretirati uzimajući u obzir i druge faktore, poput godina pacijenta, zdravstvenog stanja i eventualnih drugih oboljenja. Iz gore navedenog, tumačenje dobijenih rezultata je zadatak lekara u skladu sa kliničkom slikom.

Inhibin B kod žena

Kod žena koncentracija inhibina B u serumu varira tokom menstrualnog ciklusa. Koncentracija inhibina B se povećava rano u folikularnoj fazi, maksimum koncentarcije inhibina B se poklapa sa početkom opadanja nivoa FSH a zatim se nivo inhibina B smanjuje u folikularnoj fazi. Postoji kratkotrajni vrhunac hormona u sredini ciklusa (2 dana nakon pika vrednosti luteinizirajućeg hormona, LH). Nivo inhibina B ostaje nizak tokom luteinske biološke faze. Vreme porasta koncentracije inhibina B govori da on ima značajnu ulogu u regulaciji folikulogeneze putem negativne povratne informacije o proizvodnji FSH. U menopauzi, sa smanjenjem broja folikula jajnika, serumski inhibin B se smanjuju na veoma niske ili nedetektibilne koncentracije.

Zašto se radi određivanje nivoa Inhibina B kod žena?

Razne studije su pokazale da je smanjeno lučenje inhibina B povezano sa povišenim nivoima FSH i smanjenim kvalitetom oocita i potencijalom plodnosti. Žena se rađa sa određenim brojem folikula koji sadrže oocite a njihov broj postepeno opada sa godinama. Broj folikula koji ostaju u jajniku u bilo kom trenutku naziva se ovarijalna rezerva. Iz tog razloga, kod ispitivanja ženske neplodnosti radi se procena ovarijalne rezerve žene. Testovi koji se u tu svrhu koriste su: FSH I Inhibin B u drugom ili trećem danu ciklusa (rana folikularna faza) i AMH (Anti Mullerian hormon). Količina inhibina B izmerena u serumu (2. ili 3. dana ciklusa) direktno odražava broj folikula u jajniku. Dakle, što je veći inhibin B, to je više folikula jajnika. Iz tog razloga kažemo da je inhibin B prediktor ovarijalne rezerve. Ipak, kasna pojava inhibina B u tranziciji u menopauzi nam govori da bi on mogao biti bolji pokazatelj aktivnosti jajnika nego ovarijalne rezerve, zbog njegove direktne veze sa rastućim folikulima. Osim za procenu rezervi jajnika analiza inhibin B u krvi kod žena se radi i u slučajevima dijagnostikovanja različitih vrsta tumora jajnika.

Analiza Inhibin B u krvi

Ova analiza se radi iz seruma (venska krv) bez posebne prethodne pripreme pacijenta. Uzimanje uzorka se radi u prepodnevnim satima, kao i svih drugih hormona.

Referentne vrednosti Inhibina B u krvi

Preporučene vrednosti zdrave populacije zavise od vrste testa tj. proizvođača testa. U laboratoriji BioDiagnostica određivanje koncentracije inhibina B u krvi radimo ELISA tehnikom, testom proizvođača Beckman Coulter, SAD.