Šta je kalprotektin?
Kalprotektin je protein koji se nalazi u velikim količinama u ljudskim crevima, tačnije u jednoj vrsti belih krvnih zrnaca ( vrsta leukocita – neutrofili ), kada je prisutan upalni proces u crevima. Dakle, nastaje kao deo imunog odgovora organizma na upalu u gastrointestinalnom traktu.
Zašto se radi određivanje kalprotektina u fecesu?
Uloga kalprotektina je da pomogne u detekciji i praćenju upalnih stanja u gastrointestinalnom traktu. Kada se javi upala u crevima, nivo kalprotektina u stolici se drastično povećava. To znači da je kalprotektin vrlo koristan biomarker za dijagnozu i praćenje upalnih bolesti creva, kao što su Kronova bolest i ulcerozni kolitis.Dijagnostika (kao i praćenje ovih bolesti) je značajna, jer upalni procesi u gastrointestinalnom traktu mogu biti složeni i zahtevati dugotrajno lečenje. Tradicionalno se koristila kolonoskopija, često neprijatna i stresna za samog pacijenta. Razvojem laboratorijske medicine napravljen je brz, jednostavan a visoko specifičan test, bezbolan za samog pacijenta.
Određivanje fekalnog kalprotektina je neinvazivni test koji nam pomaže u diferenciranju fukcionalnih crevnih smetnji (npr. iritablini kolon, IBS) od organskih – upalnih bolesti creva (IBD) kod pacijenata koji žele izbeći invazivne (neugodne) endoskopske pretrage. Kod osoba sa dokazanom upalnom bolesti creva koristi se za predviđanje odgovora na terapiju, otkrivanja relapsa i uopšte za praćenja terapije.
Simptomi upalnih procesa u gastrointestinalnom traktu
- poremećaj pažnjenja stolice
- uporne dijareje
- bol u stomaku
- malaksalost
- smanjen apetit
- gubitak težine
- moguća pojava povišene temperature
- pojava krvi u stolici (često kod ulceroznog kolitisa)
Praćenje efikasnosti terapije
Pored dijagnostike, kalprotektin se takodje koristi za praćenje efikasnosti terapije. Nakon početka lečenja očekuje se pad koncentracije kalprotektina kod pacijenta sa upalnom bolesti creva. Ako nivo kalprotektina ostaje visok, to može ukazivati na slabu kontrolu upale ili nedovoljno efikasnu terapiju.
Određivanje kalprotektina i očekivane vrednosti
Analiza se radi rutinski, svakodnevno a uzorak za analizu je spontani feces, bez prethodne pripreme pacijenta. Analiza se najčeće vrši ELISA tehnikom a rezultat se izražava u mikrogramima po grama stolice (μg/g). Koncentracija kalprotektina kod zdravih osoba se kreće od 0 do 50 μg/g. Povišeni rezultati ( > 50 μg/g ) kalprotektina ukazuju na prisutnost upalnog procesa u crevima.
Postoje na tržištu i semikvantitativni testovi (imunohromatografski) kojima se dokazuje prisustvo ili odsustvo kalprotektina u stolici. Ipak, ELISA test je osjetljiviji i vredniji test. Pomoću njega se određuje tačna količina kalprotektina u stolici.
Neparno 10